مــــدیـــــریت دانـــش و یادگـــــیری

در هر مورد که شخص، موظف به جبران خسارت دیگری است میگویند در برابر او مسؤولیت مدنی دارد یا ضامن است. این قاعدۀ عادلانه از دیرباز وجود داشته است که «هر کس به دیگری ضرر بزند باید آن را جبران کند، مگر در مواردی که "اضرار به غیر" به حکم قانون باشد یا ضرری که به شخص وارد آمده ناروا یا نا متعارف جلوه کند».

مسئولیت مدنی:

الزامی که برای هر شخص وجود دارد رعایت یکسری قوانین و مقررات است و بر این اساس اگر هرکس به دیگری ضرری وارد کند بایستی آن را جبران نماید که در فقه از آن به قاعده «لا ضَرَر و لا ضراَر فی الاسلام» تعبیر شده است. این قاعده بدین معنا است که در اسلام هیچ گونه ضرری توجیه نشده است. در مادۀ 1 قانون مسؤولیت مدنی، موضوع بدین شیوه بیان شده است که هر کس عمداً یا در نتیجۀ بی احتیاطی و بطور کلی در اثر تقصیر، لطمه ای که موجب ضرر مادی یا معنوی به دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود میباشد.

تفاوت مسئولیت مدنی و مسئولیت اخلاقی:

1-در مسئولیت اخلاقی، هر کس دیگری را متأثر کند از لحاظ اخلاقی مسئول است و مسئولیتش جنبۀ درونی دارد و نمیتوان خسارتی را از دادگاه مطالبه کرد اما مسئولیت مدنی ضمانت اجرایی دارد و سبب ایجاد دین است ؛ بنابراین این دو در ضمانت اجرایی با هم تفاوت دارند.

2- تفاوت دیگر آن است که در مسئولیت اخلاقی ورود ضررشرط نیست، ولی در مسئولیت مدنی ورود ضرر یکی از ارکان تحِّقق مسئولیت است . تحِّقق مسئولیت اخلاقی منوط به تحِّقق ضرر نیست.

3- همچنین قلمرو این دو عنوان با هم فرق دارد. در بسیاری از موارد در نتیجۀ خطای انسان، مسئولیت اخلاقی ایجاد میشود. لیکن فاقد مسئولیت مدنی است. به عبارتی در بسیاری از موارد، پرداخت خسارت هر چند سنگین در قبال خطایی کوچک از لحاظ مسئولیت مدنی قابل قبول بوده ولی از لحاظ مسئولیت اخلاقی غیرعادلانه است.

ادامه ص 232 مدنی دکتر ملا کریمی